ABD’nin Rusya ile iş yapan finans kuruluşlarına yönelik son yaptırım tehdidi, Türk-Rus ticaretinin soğumasına yol açmıştır. Bu gelişme, Rus ham petrol ithalatı ve bir dizi Türk ihracatı için yapılan ödemelerde aksamalara ve gecikmelere neden oldu. Konuyla ilgili bilgi sahibi kaynaklara göre, ABD’nin 22 Aralık’ta çıkardığı kararname doğrudan enerji ödemelerini hedef almadı ancak yine de iki ülke arasındaki işlemleri karmaşık hale getirdi.
Yaptırımlar, ABD’nin Kremlin’in gelirlerini azaltma ve Ukrayna’daki askeri çabalarını sekteye uğratma stratejisinin bir parçası olup, Başkan Joe Biden’ın Kasım ayındaki yeniden seçim kampanyasına yaklaşırken ABD benzin fiyatlarının artmasını önlemeye yöneliktir. Ancak bu durum Türk-Rus ticareti üzerinde zincirleme bir etki yarattı ve petrol tüccarlarının bildirdiğine göre benzer ödeme sorunları Rusya’nın Hindistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Çin’e yaptığı petrol sevkiyatını da etkiledi.
Rusya, sınırlı enerji kaynaklarına sahip bir NATO üyesi olan Türkiye’nin önemli bir ham petrol ve dizel tedarikçisi konumunda. Kasım ayına kadar geçen 11 aylık dönemde Rusya Türkiye’ye 8.9 milyon ton ham petrol ve 9.4 milyon ton dizel sağladı. İki petrol endüstrisi kaynağına göre, ödeme zorluklarına rağmen, Türkiye’ye ham petrol tedarikinde önemli bir aksama yaşanmadı ve sadece az sayıda kargo gecikti.
Bir Rus petrol devinden bir kaynak, Rus petrol ihracatçılarının iki ila üç hafta boyunca Türkiye’den ödeme alamadıklarını açıkladı. Türk bankalarının daha temkinli davranması ve Rus müşterileriyle olan uyumlarını sıkılaştırması, ortaya çıkan ödeme sorunlarına yol açıyor. Türk Hazinesi konuyla ilgili yorum yapmayı reddetti ve Türkiye’nin bankacılık denetleme kurumu BDDK yorum taleplerine yanıt vermedi.
Türkiye, Batı’nın Moskova’ya yönelik yaptırımlarına karşı çıkmasına ve Rusya’nın Ukrayna’daki askeri eylemlerini eleştirmesine rağmen hem Moskova hem de Kiev ile yakın ilişkilerini sürdürdü. Washington, Rusya’nın çatışmalarda kullanabileceği çift kullanımlı malların geçişini engellemek için Türkiye üzerindeki baskısını arttırdı ve Türk bankaları ve şirketlerine yönelik olası ikincil ABD yaptırımları konusunda uyarıda bulundu.
Kremlin, ABD’nin baskısı nedeniyle Türk bankalarının Rus müşterilerine yönelik kuralları sıkılaştırdığını kabul etti ve Türkiye ile çözüm arayışında. Rusya Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina, ödemeler ve lojistik de dahil olmak üzere dış ticaret işlemlerinde ilave zorluklara dikkat çekti. Türk bankacılar yaptırımlara uyum konusundaki titiz prosedürlerini ve incelemelerini teyit ettiler.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Türk bankalarının Rus müşterilerle olan işlerini gözden geçirdikleri ve uyum programlarını sıkılaştırdıkları yönündeki haberlerin cesaret verici olduğunu ifade etti. ABD, Ocak ayı ticaret verilerini analiz edecek ve Türkiye ile görüşmelere devam edecek.
İlk veriler Ocak ayında Türkiye ile Rusya arasındaki ticarette önemli bir düşüşe işaret ederken, Türkiye’nin Rusya’ya ihracatı yıllık %39 düşüşle 631 milyon dolara, Rusya’dan ithalatı ise %20,2 düşüşle 4 milyar dolara geriledi. Rusya’dan Türkiye’ye ham petrol ithalatı Ocak-Kasım döneminde bir önceki yıla göre %20 azalmasına rağmen 2022’de önemli bir artış gösterdi. ABD yaptırımlarının etkisi petrol dışı ticarette daha şiddetli hissedilirken, potansiyel askeri uygulamalara ilişkin endişeler nedeniyle Rusya’ya makine ihracatı durdu.
Reuters bu makaleye katkıda bulunmuştur.
Bu makale yapay zekanın desteğiyle oluşturulmuş, çevrilmiş ve bir editör tarafından incelenmiştir. Daha fazla bilgi için Şart ve Koşullar bölümümüze bakın.
