Nil Göksu Urgancıoğlu
Bangladeş’teki şiddetli ücret protestoları önde gelen moda markalarını etkileyebilir, zira ülkede sayısı 4 milyonu bulan hazır giyim işçileri dünyaca ünlü pek çok markanın üretimini göğüslüyor. İki haftadır süren protestolarda işçiler pek çok kez çatıştı ve üç işçi hayatını kaybetti. Sendikalar polisin göz yaşartıcı gaz ve plastik mermi kullandığını belirtiyor.
Ülkenin ücret kurulu, hazır giyim işçilerini kapsayacak 113 dolarlık zamlı maaşın 1 Aralık’tan itibaren geçerli olacağını duyurdu. Bu rakam ücretlerin son beş yıldır enflasyona ayak uydurmadığını belirten işçi grupları tarafından reddedildi.
AYDA 95 DOLAR KAZANIYORLAR
Bangladeşli hazır giyim işçileri şu anda H&M, Zara ve Levi’s gibi büyük markalar için kıyafet üreterek ayda 95 dolar kazanıyor. Fakat geçinebilmek için ayda 208 dolar ücret talep ediyorlar. Bu rakam bile Amerikalıların federal asgari ücret olan saatte 7,25 dolarlık haftalık ücretten daha az olacak. ABD’deki birçok işçi grubu bunu yoksulluk ücreti olarak adlandırıyor.
PROTESTOLAR ÜRETİMİ FELÇ ETTİ
Protestolar ülkedeki birçok fabrikanın kapanmasına neden oldu ve Çin’den sonra dünyanın ikinci büyük hazır giyim üretim merkezini adeta felç etti. Sektör, ülkedeki en yoksul kesimi istihdam ediyor ve Güneydoğu Asya genelindeki hazır giyim sektöründeki çalışma koşulları daha önce de pek çok kez eleştiri oklarının hedefi oldu. Ancak Bangladeş, daha evvel binden fazla işçinin öldüğü bir yangın felaketi sonrası, nispeten iyileştirdiği çalışma koşulları nedeniyle, diğer ülkelerin aksine uzun süredir protestolara sahne olmuyordu. Ancak zamanla hazır giyim sektörünün değerindeki büyüme bu ücretlerin çok gerisinde kaldı.
18 MARKA BANGLADEŞ BAŞBAKANI’NA MEKTUP GÖNDERDİ
Aralarında H&M, Levi’s, Gap, Puma ve Abercrombie & Fitch’in de bulunduğu 18 marka, geçtiğimiz ay Bangladeş Başbakanı’na bir mektup göndererek barışçıl müzakereler yapılması çağrısında bulundu ve temel işçilerin ihtiyaçlarını karşılamak için yeni asgari ücret çağrısı yaptı. ABD’deki markaları temsil eden Amerikan Giyim ve Ayakkabı Birliği veya AAFP, asgari ücret incelemesinin zamanından evvel yapılmasını öneriyor. Bangladeş’te asgari ücret her beş yılda bir gözden geçiriliyor.
TAŞERON MESELESİ
H&M gibi markaların Bangladeş’te fabrikası yok; bunun yerine, malzeme, tesis ve işçilik gibi tüm ön maliyetleri ödeyen fabrika sahipleriyle sözleşme yapıyorlar. Yani ürünlerini taşeron firmalara ürettiriyorlar.
Markaların Bangladeş’te ücretleri belirleme yetkisi yok ancak fiyat baskısını aşma güçleri var. Uzmanlara göre, fabrikalar üzerindeki baskının çoğu markalar ve perakendecilerle başlıyor ve bunun asıl itici gücüyse moda endüstrisi.
patronlardunyasi.com
