SELÇUK OKTAY
Türkiye’nin ana ihracat pazarlarındaki ekonomik aktiviteye ilişkin olumsuz sinyaller derinleşiyor.
Ekim ayına ilişkin öncü imalat satınalma yöneticileri endeksleri (PMI) Avrupa’da işlerin daha da kötüye gittiğine işaret etti.
Türkiye’nin ihracatında ilk sırada yer alan Almanya’da Ekim ayında imalat PMI 45,7 ile Haziran 2020’den bu yana en düşük seviyeye geriledi. Ülkede imalat sektöründe böylelikle pandemi sürecinden bu yana en yüksek daralma sinyali kaydedildi.
Piyasanın beklentisi Ekim’de Avrupa’nın en büyük ekonomisinde PMI’ın 47 olarak gerçekleşmesi yönündeydi. Almanya’da imalat göstergesi hayal kırıklığı yaratırken, Türkiye’nin ihracatı için de alarm veren bir işaret olarak öne çıktı.
Ticaret Bakanlığı’nın verilerine göre Ocak-Eylül 2022 döneminde Türkiye’nin Almanya’ya ihracatı 15,7 milyar dolar oldu. Bu dönemde Türkiye’nin toplam ihracatı ise 188,2 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu rakamlar Türkiye’nin her 100 dolarlık ihracatından 8,4 dolarının Almanya’ya yapıldığını gösteriyor. 2021 yılının tamamı için de benzer bir paydan söz etmek mümkün.
Euro Bölgesi’nin tamamında da imalat sektöründe PMI 46,6 pandemi döneminden bu yana en düşük seviyeye geldi.
İngiltere’de de ekonomiden kötü sinyaller geliyor
Son dönemde yaşadığı siyasi krizle gündeme gelen İngiltere’de de imalat sanayisine ilişkin göstergeler de negatif bir tabloya işaret ediyor.
Ocak-Eylül döneminde yapılan ihracat rakamları dikkate alındığında Türkiye’nin ihracatı içinde yüzde 5 paya sahip olan İngiltere’de Ekim ayına ilişkin imalat PMI 45,8 ile Almanya’da olduğu gibi pandemi döneminden bu yana en düşük seviyeyi gördü. Ekonomistler İngiltere’de Ekim döneminde imalat PMI’ın 48 olarak gerçekleşmesini bekliyordu.
Türkiye, Ocak-Eylül döneminde İngiltere’ye 9,8 milyar dolar ihracat gerçekleştirdi. İngiltere bu dönemde Türkiye’nin en çok ihracat yapılan 4. pazarı oldu.
Eylül’de ihracat ikliminde daralma sinyalleri sürmüştü
Türkiye’nin ihracat pazarlarındaki aktiviteyi ölçen ihracat iklim endeksi bu yıl ilk kez Ağustos ayında eşik değer olan 50’nin altında gerçekleşerek daralma sinyali vermişti. Endeks Eylül ayında da eşik değerin altında kaydedilerek üst üste ikinci kez daralmaya işaret etmişti.
İhracat İklimi PMI endeksleri ulusal PMI anketlerindeki üretim trendlerine ilişkin verilerin ağırlıklandırılmasıyla hesaplanıyor. Ağırlıklar resmi istatistiklere göre Türkiye’nin ticaret ortaklarının ilgili ülkenin dış ticaretine yaptığı katkıların göreli önemine göre oluşturuluyor.
Ulusal PMI anketlerindeki üretim trendlerinin, ilgili ülkelerin Türk imalatçıları açısından önemine göre ağırlıklandırılması sonucunda Türk imalatçılarının ihracat pazarlarındaki ekonomik durum hakkında bilgi veren bir öncü gösterge elde ediliyor.
50 eşik düzeyinin üzerinde ölçülen her değer ihracat ikliminde iyileşme olduğunu gösterirken, 50,0 eşik düzeyinin altında ölçülen değerler ise bozulmaya işaret ediyor.
Ocak-Eylül döneminde Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı 10 ülke
| Ülke | İhracat (Milyar $) | Pay (%) |
| Almanya | 15,8 | 8,4 |
| ABD | 12,8 | 6,8 |
| Irak | 9,9 | 5,3 |
| İngiltere | 9,8 | 5,2 |
| İtalya | 9,3 | 4,9 |
| İspanya | 7,5 | 4 |
| Fransa | 7 | 3,7 |
| Hollanda | 6,2 | 3,3 |
| Rusya | 5,7 | 3 |
| İsrail | 5,4 | 2,9 |
Avrupa’da resesyon beklentileri
Türkiye’nin ana ihracat pazarı Avrupa’da tarihi faiz artışının ardından sıkılaşma patikasının devam etmesi beklenirken, yetkililer de resesyon ihtimaline daha fazla dikkat çekiyor.
Son olarak Avrupa Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Luis de Guindos, Euro Bölgesi ekonomisinin art arda iki çeyrek daralmaya yenik düşebileceğini söylemişti.
Avrupa Merkez Bankası Eylül ayında yaptığı toplantıda tarihinde ilk kez 75 baz puanlık faiz artış kararı almış ve önümüzdeki toplantılarda da faiz artışlarının devam edeceğinin sinyalini vermişti.
IMF yayımladığı Ekim 2022 Küresel Ekonomik Görünüm Raporu’nda 2023 için büyüme tahminlerinde aşağı yönlü en büyük revizyonunu Euro Bölgesi içi yapmış ve önümüzdeki yıl için sadece yüzde 0,5’lik bir büyüme öngörmüştü.
