Ali Kemal ERDEM
Ukrayna, 24 Şubat 2022 günü başlayan Rusya’nın askeri saldırısı nedeniyle neredeyse 22 aydır savaşta.
Türkiye ile Ukrayna arasında savaş öncesinde de canlı bir ekonomik işbirliği vardı.
Savaşın başlamasından üç hafta önce bu ülkeye giden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ında katılımıyla iki ülke arasında ticaretin geliştirilmesi için ikili anlaşmalara varıldı.
Halen süren ve kısa vadede biteceği de görülmeyen savaşa karşın bu ülkeyi terk etmeyen ve çalışmalarını sürdüren Türk iş insanları var.
Bunlardan biri de Türkiye – Ukrayna İş İnsanları Derneği (TUİD) Başkanı Burak Pehlivan.
Halen Ukrayna’nın başkenti Kiev’de çalışmalarını sürdüren Pehlivan’a ulaşarak savaşın sürdürdüğü ülkedeki Türk yatırımlarının son durumunu sorduk.
TÜRKİYE, UKRAYNA’DAKİ EN BÜYÜK ÜÇ YABANCI YATIRIMCIDAN BİRİ
Pehlivan’ı ararken karamsar bir tablo bekliyorduk ancak hiç de umduğumuz gibi çıkmadı.
Türkiye’nin savaştan önce son beş senedir Ukrayna’daki en büyük yabancı yatırımcı haline geldiğini öne süren Pehlivan, “Kümülatifi 4.5 milyar doları aşan yatırımıyla ülkedeki en büyük üç yabancı sermaye yatırımcısından biriydik” dedi savaşın başladığı 24 Şubat 2022’den sonraki süreci şöyle anlattı:
SAVAŞ TÜRK YATIRIMCIYI DURDURMADI
“Savaşın başlamasının ardından aradan geçen 22 aylık süre zarfında da yaklaşık 300 milyon dolara ulaşan Türk yatırımımız var. Bu rakam savaştan sonra başlayan ve devam eden yatırımların tutarı. Bu süreçte de Türk yatırımcısı Ukrayna’da en fazla yatırım yapan ülke olma özelliğini sürdürüyor.”
İİHRACAT REKORU KIRILDI
2022’de Türkiye’nin Ukrayna’ya ihracat rekoru kırdığını söyleyen Pehlivan, 2023 yılında da iki ülke arasındaki ticaret hacminin 8 milyar dolar ile en yüksek seviyeye ulaştığını bu rakamın üç milyar dolarının ihracat olduğunu söyledi.
İki ülke ekonomisinin birbirlerinin rakibi değil tamamlayıcısı olduğunu ileri süren Pehlivan, “Aslında bu rakamlar da tezimizi destekliyor. İnşallah savaştan üç hafta önce 3 Şubat 2022 günü Cumhurbaşkanımız Ukrayna’ya ziyaretinde imzalanan ancak savaş nedeniyle meclislerde onaylanması geciken Türkiye – Ukrayna Serbest Ticaret Anlaşması’da devreye girdiğinde iki ülke arasındaki ticaret hacminin 10 milyar doların üzerine çıkması işten bile değil” diyerek sözlerini şöyle sürdürdü.
– Ukrayna ekonomisindeki küçülmeye karşın Türkiye’den ihracat büyüdü
“Şöyle düşünün Ukrayna’nın ekonomisi savaş nedeniyle yüzde 30 küçülen ve dış ticaret hacmi üçte bir oranında gerilemesine karşın bu yıl ihracatta bir rekor daha kırıyoruz. Bugün Türkiye Ukrayna’nın en ihracatında hem ithalatında ne büyük üç ülkesinden biri haline gelmişti.r”
TÜRK YATIRIMLARINDA AĞIRLIK YENİLEBİLİR ENERJİ ALANINDA
Pehlivan’ın verdiği bilgiye göre Türk iş insanlarının Ukrayna’daki yatırımlarının önemli bölümü yenilebilir enerji alanında. Rüzgar ve güneşten enerji elde edilmesi için ciddi yatırımlar yapan Ukrayna’nın bu hedefinde Türk iş insanları da hayli aktif rol alıyor.
Öyle ki Pehlivan’ın verdiği bilgiye göre Türk iş insanlarının yenilebilir enerji alanında yurtdışında en fazla yatırımı Ukrayna’da.
Pehlivan, Türk yatırımcıların bunun yanında inşaat, yapı malzemeleri, tarım hatta süren savaşa karşın turizm sektöründe de bile yatırımlarının sürdüğünü kaydetti.
SAVAŞA KARŞIN ÖDEMELER ALINABİLİYOR
“Savaş koşullarında Türk yatırımcılar ödemelerini alabiliyor mu?” sorusuna cevaben Pehlivan, Ukrayna’da enerji yatırımlarının genel olarak kamuya verildiğini hatırlatarak, “Burada yüzde 55 civarında ödeme yapılıyor. Ayrıca siz ürettiğiniz enerjiyi serbest piyasaya da verebiliyorsunuz. Daha düşüğe veriyorsunuz ama paranızın tamamını alıyorsunuz. Genel olarak Türk firmaları geçmişte yaptıkları yatırımdan memnun görünüyor. Devletin ödeme taahhütlerine bağlı kalması, geri kalan kısmı da zaman zaman ödemeleri Türk yatırımcıların önümüzdeki dönemde de yatırım yapmasını teşvik ediyor” dedi.
TÜRK YATIRIMLARI SAVAŞTAN ÇOK HASAR GÖRMEDİ
Ukrayna’da savaş daha çok ülkenin doğusunda ve güneydoğusunda.
Pehlivan buna karşın Türk yatırımcıların yatırımlarının savaştan önce de ve sonrasında da genellikle ülkenin orta ve batı bölgelerinde yoğunlaştığını söyledi.
Özellikle yenilebilir enerji alanında yatırım yapan Türk firmaları Ukrayna piyasasına geç girmişler. Ancak normalde dezavantaj olan bu geç giriş savaş sürecinde avantaja dönüşmüş.
Çünkü Pehlivan’ın verdiği bilgiye göre bugün Ukrayna’nın rüzgar enerji kapasitesinin yüzde 90’ı ve güneş enerji kapasitesinin yüzde 30 Rus işgaline uğrayan bölgelerinde.
Ancak Pehlivan, yenilebilir enerji alanında yatırım yapan Türk firmalarının biraz da trene geç binmelerinden daha çok orta ve batı bölgelerde yoğunlaşmaları sayesinde süregelen savaşta bir iki istisna dışında yatırımları zarar gören olmamış.
ÜLKEDEKİ EN BÜYÜK İNŞAAT FİRMASI BİR TÜRK ŞİRKETİ
Diğer sektörlere dair de bilgi veren Pehlivan, Ukrayna’da en büyük yabancı yatırımcının Onur Grubun olduğunu kaydederek, “Beş bin civarında çalışanı var. Ülkedeki en büyük inşaat yatırımcısı durumunda. Şu an devam eden yatırımları 200 milyon doları aşmaktan. Ve bu yatırımları sadece inşaatta değil toplam sekiz sektörde. Bu grup o kadar inanmış ki ülkenin geleceğine sekiz farklı sektörde aynı anda yaptırım devam ediyor. Bunu diğer yabancı yatırımcılarda göremiyoruz” şeklinde konuştu.
TÜRK FİRMALARI 20 BİN UKRAYNALIYI İSTİHDAM EDİYOR
Yine Türk firmalarından Güriş’in, Exim Holding’in Pekintaş Enerji’nin yenilebilir enerji yatırımlarının olduğunu hatırlatan Pehlivan, savaşa karşın ülkede bulunan Türk firmalarının çekildiği örneklerin çok nadir olduğunu belirterek, “Biz kurum olarak ülkedeki sıkıntılı duruma karşın üyelerimizin yüzde 94.5 oranında aidat disiplinini koruduğunu görüyoruz. Hatta yeni üyeler geliyor. Dolayısıyla Türk sermayesi, Ukrayna’da iş yapmaya ve 20 binin üzerinde Ukraynalı istihdam etmeye devam ederek, yatırım azmini hem sahada hem düşüncede gösteriyor” diye konuştu.
patronlardunyasi.com
