Halka arzda rekorlarla dolu bir yılı geride bırakmaya hazırlanıyoruz. Ancak borsada yatırımcı sayısını 8 milyonun üzerine taşıyan halka arz furyasında yılın son günlerine yaklaşırken büyü bozulmuşa benziyor.
Ekim ayından önce halka arz olan şirketlerin hisselerinin hızlı yükseldiği görülürken son dönemde yapılan halka arzlarda uzun süreli yükselişler görülmemeye başladı. Hatta halka arz olur olmaz düşüşle açılan hisse senetleri görmeye başladık. Halka arz çılgınlığını ve küçük yatırımcının kendisini korumak için neler yapması gerektiğini DÜNYA Yazarı ve Marbaş Menkul Değerler Strateji ve Varlık Yönetimi Direktörü Volkan Dükkancık ile konuştuk.
Halka arzlarda daha seçici olma vaktinin geldiğini söyleyen Dükkancık, denetleyici ve düzenleyici kuruluşlara halka arz mağduru yatırımcı ve şirketler oluşmaması adına büyük roller düştüğünün altını çiziyor. Son dönemde herkesin dilinde olan halka arz rüzgarı sona mı eriyor? Yılın ilk 11 ayında 52 şirket halka arz olurken, 100 milyona yakın yatırımcı başvurusu ve 3 milyar dolar civarı da halka arz büyüklüğü oluştu.
Böylece Borsa İstanbul, 2023 yılında şimdiye kadar gerçekleşen 52 halka arz ile dünyada halka arz sayısında ilk 11’inci, halka arz büyüklüğünde ise 10’uncu borsa oldu. Son 3 yılda ise toplam 143 şirket paylarını borsada işleme açtı. 2021 yılında 53 halka arzla rekor kırılırken, 2022 yılında 38 halka arz gerçekleşmişti. Yılın bitmesine 2 hafta kala 2023’de 52 halka arza ulaşılırken muhtemelen yıl yeni bir halka arz rekoruyla kapanıyor olacak.
HALKA ARZDA BÜYÜ BOZULDU MU?
Seçimlerden sonra halka arz olan şirketlerden en yüksek getiriyi 12 Eylül’de işlem görmeye başlayan Tarkim Bitki Koruma sağlarken, onu 14 Haziran’da işlem görmeye başlayan Forte Bilgi İletişim ve 12 Haziran’da işlem görmeye başlayan Katılımevim takip ediyor. Ancak son dönemde yapılan halka arzlarda aynı tabloyu görmek zor. Örneğin 14 Aralık’ta borsada işlem görmeye başlayan Sur Tatil Evleri GMYO’nun ilk işlem gününde hisselerinin düştüğü görüldü. 49,18 TL halka arz olan şirketin hisse değeri toplamda yüzde 10’dan fazla değer kaybetti. Bir diğer örnek ise TAB Gıda olarak gösterilebilir. 130 TL’den halka arz olan şirket 208 TL’ye kadar yükselmişti. Ardından hızla düşen şirket hisseleri halka arz fiyatının da altına 125 TL’ye kadar geriledi.
Aynı şekilde 7 Aralık’ta borsada işlem görmeye başlayan ÇATES Elektrik şirketi de 4-5 günlük tavan serisi ile 92 TL’ye kadar yükselmişti. Sonrasında hızlı bir düşüş sürecine giren şirketin hisseleri şu sıralar halka arz fiyatının da altında 56 TL civarında işlem görüyor. Son dönemde halka arz olan şirketlerden en hızlı yükselen ve yükseldiği hızda düşen bir diğer şirket ise Tatlı Pınar Enerji şirketi oldu. 17 Ağustos’ta işlem görmeye başlayan şirketin hisseleri 14 gün boyunca tavan giderek 85 TL’ye kadar yükseldi. Ardından aynı hızda düşmeye başlayan hisse şu sıralarda 29 TL civarında işlem görüyor. Bu da hisse fiyatının zirve fiyatından yüzde 65 aşağıda olduğu anlamına geliyor.
HALKA ARZ ENDEKSİ NEGATİF AYRIŞMAYA BAŞLADI
Türkiye’de 2023’te bugüne kadar gerçekleşen 52 ahlak arz sonrasında yaşanan tavan serileri ve halka arz sonrası süreçte yakalanan yüksek getiriler halka arzlara ilgiyi her geçen gün artırdı. 8 milyonu aşan yatırımcı sayısının önemli bir kısmının halka arz yatırımcısı olduğunu söyleyen Volkan Dükkancık, “Halka arzların yüksek performansı yatırımcı talebini artırırken artan bu talep halka arzların performansını daha da arttırarak süreci adata bir saadet zinciri noktasına taşıdı. Ancak son dönemde BIST-100 endeksindeki yükseliş ivmesinin, yükselen faizlerle birlikte yavaşlaması, yeni alıcı ve taze para girişinin azalması ve işlem hacimlerinin ciddi oranda gerilemesiyle birlikte Halka Arz endeksindeki (XHARZ) performansın zayıflamaya başladığını görüyoruz” dedi.
Özellikle son dönemde yabancı yatırımcı girişlerinin artmasıyla, ilgi ve momentum, endeks ağırlığı yüksek olan büyük şirketlere yönelmeye başladığına dikkat çeken Dükkancık, “Yatırımcılar halka arzları sorgulamaya başladı. Açıklanan halka arzlar sonrası, birçok sosyal medya platformunda, şirketin ne iş yaptığı, bilançosu, yatırımları ve halka arz gelirini nerelerde kullanacağı gibi temel soru ve yatırım noktalarına odaklanmak yerine, arzdan kaç lot alınabilir, hisse kaç tavan gider gibi konulara odaklanılması sürecin zaten sağlıksız bir noktaya doğru gittiğinin en önemli işaretlerinden biriydi.
Yatırımcıların artık doğru soruları sorup tatmin edici cevaplar bulabildiği şirketlerin halka arzlarına yöneldiği bir süreç bizi bekliyor. Bu konuda hem bir sektör çalışanlarına hem de denetleyici ve düzenleyici kuruluşlara da, ileride halka arz mağduru yatırımcı ve şirketler oluşmaması adına büyük roller düştüğünü not etmekte fayda var. Bu noktada, yatırımcılar halka arzlara katılım gösterirken, halka arz raporlarını daha yakından incelemeli ve kararını buna göre vermeye özen göstermelidir” ifadelerini kullandı.
DÜNYADA HALKA ARZLAR YÜZDE 33 DÜŞTÜ
Türkiye’de halka arz rekoru kırılırken dünyada bu yıl halka arzlarda 2022 yılına göre bir düşüş yaşandığını belirten Volkan Dükkancık, “Dünya genelinde halka arz sayısı 2022 yılına kıyasla 2023 yılında yüzde 8 azalırken ve 1.298 şirket halka arz edildi. 2022 yılında 1.415 şirket halka arz edilmişti. Halka arz büyüklüğünde ise 2022 yılındaki 184.3 milyar dolardan, 2023 yılında yüzde 33 kayıpla 123.2 milyar dolara gerileme yaşandı. Aynı dönemde Borsa İstanbul’da halka arzlar tüm coşkusuyla devam etti ve dünyada halka arz sayısı olarak 11’inci, halka arz büyüklüğü bakımından ise 10’uncu borsa olduk” diye konuştu.
GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER BAŞI ÇEKİYOR
2023’te halka arz furyasında başı gelişmekte olan ülkelerin çektiğini söyleyen Volkan Dükkancık, “Özellikle Türkiye ile birlikte Endonezya ve Malezya’da halka arz büyüklükleri hızlı artış kaydetti. Endonezya’da halka arzlardaki artış ülkenin zengin mineral kaynaklarına olan güçlü küresel talepten beslenirken, hızlı büyüyen unicorn şirketleri ve devlete ait şirket özelleştirmeleri de ülkedeki halka arzlarda etkili oldu. Türkiye’de ise, yeni finansman konusunda seçenekleri sınırlanan şirketler, süregelen bireysel yatırımcı iştahından da faydalanmak istediler. Özellikle yenilenebilir enerji alanında hızla artan büyüme de yoğun halka arz sürecini tetikleyen unsurlardan oldu” dedi.
(Birol Bozkurt-Dünya)
