Ali Kemal ERDEM
ABD Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıklar Kontrol Ofisi, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik askeri saldırısının başladığı 24 Kasım 2022’den beri bu ülkeye askeri araç üretiminde kullanılacak teknoloji ve teçhizatı temin etmekle suçladığı firmalara yaptırım kararı alıp, adlarını internet sitesi aracılığıyla açıklıyor.
ABD’nin yaptırım listesine aldığı şirketlerin ABD’deki varlıkları donduruluyor, SWIFT sistemini kullanarak uluslararası para transferi yapmaları da yasaklanıyor.
ABD Hazine Bakanlığı, önceki gün yine aralarında yedi Türk firmasının da olduğu dünya çapında 150 firmanın adının yer aldığı bir yaptırım listesi açıkladı.
Yaptırım listesine alınan Türk şirketleri Bosfor Avrasya, Egetir Otomotiv, Globus Turkey, Kartal Exim, Konomar Gemi, Megasan Elektronik ve Özkaya Otomotiv olarak sıralandı.
2 Kasım 2023 günü açıklanan listede yer alan 130 şirketin arasında yine yedi Türk firması vardı.
Bunların isimleri de Azint Elektronik Makine, Basilev Lojistik Medikal, BosphorusGate Dış Ticaret Şirketi, BSB Grup İnternet ve Yapay Zeka, Jacbac Teknoloji Dış Ticaret Şirketi, Kuzey Lojistik Taşımacılık, Smart TechnoGroup Dış Ticaret olarak duyuruldu..
14 Eylül 2023 günü beş Türk ve bir Türk vatandaşına, Rusya’nın ambargoları delmesine ve Moskova’nın Ukrayna’ya karşı savaşına yardımcı olma suçlamalarıyla yaptırım konulurken, 19 Eylül’de açıklanan bir listeye Türkiye’den Dal Enerji Madencilik Turizm Sanayi, Anka Port İç ve Dış Ticaret Şirketi’de dahil oldu.
Yani ABD sadece üç ay içinde 21 Türk firması ile bir Türk vatandaşına Rusya’ya ambargoyu deldikleri iddiasıyla yaptırım kararı aldı.
İRAN’A YAPTIRIMI DELDİĞİ İDDİASIYLA DA YAPTIRIM
ABD, sadece Rusya ambargosunu deldikleri için değil terörizmin finansmanı gibi gerekçelerle de dünya genelinde farklı firmalara yaptırım kararı alabiliyor.
ABD Hazine Bakanlığı, Türk iş insanı Sıtkı Ayan ve şirketlerini, 9 Nisan 2022’de açıkladığı listede İran Devrim Muhafızları için petrol satışına aracılık etmek ve para aklamak yoluyla yaptırımları deldiği gerekçesiyle yaptırım listesine almıştı.
İNGİLTERE’DEN ÜÇ TÜRK ŞİRKETİNE YAPTIRIM
Sadece ABD değil aynı zamanda İngiltere’de benzer şekillerde Rusya’ya ambargoyu deldiği iddiasıyla yaptırım kararı aldığı firmaları açıklıyor.
İngiltere’nin açıkladığı iki listeye toplamda üç Türk şirketi girdi.
7 Aralık 2023 günü İngiltere tarafından açıklanan yaptırım listesinde Türkiye’den Smart Trading Limited şirketi yer alırken, 8 Ağustos 2023 günü açıklanan listeye Türkiye’den elektronik şirketleri Turkik Union ve Azu International listeye girdi. Her iki firmanın da Rusya’ya bilgisayar çipi sağlayarak elektronik açığının kapatılmasına katkı yaptığı iddia edildi.
YAPTIRIM UYGULANAN ŞİRKETLERLE İŞ YAPMAK DA RİSKLİ
Peki yaptırım kararı uygulanan firmalara uygulan müeyyideler belli iken bu firmalarla iş yapan diğer şirketler de alınan karardan etkilenme riski var mı?
“ABD’nin Rusya’ya uyguladığı yaptırımlar hakkında değerlendirme” sitesinde bir yazı kaleme alan uluslararası ticaret uzmanı Avukat Yakup Yakut’a göre bu sorunun cevabı evet.
Yakut’un yazısında “Yaptırım uygulanan gerçek/tüzel kişiler ile ticari ilişkide bulunmanın riskleri neler?” sorusuna şu cevap verilmiş:
Öte yandan bu kısıtlamaların uygulandığı şirket veya şahıslarla ticari ve ekonomik ilişki içinde bulunmak üçüncü kişilere de sirayet edecek ve risk yaratacaktır. Nitekim bankalar, finans kuruluşları şirketinizle ve şirketinizin yönetici/ortakları ile iş, işlem yapmaktan imtina edebilir, hesap açmanıza izin verilmemesi söz konusu olabilir. Kredili işleminiz varsa bu durumda kredinizin kapatılması istenebilir yahut kredinin önü kapatılabilir. Uluslararası transferleriniz Dolar veya Euro cinsinden ise kontrole takılabilir, şüphe uyandırması halinde bloke edilebilir/el konulabilir. Uluslararası faaliyet gösteren sigorta şirketleri şirketinizle işlem yapmaktan çekinebilir. Tüm bu aksaklıklar şirketinizin ekonomik, mali, ticari ve bağımsız denetim süreçlerini direkt ve olumsuz yönde etkileyebilecektir.”
TÜRKİYE’DE SIKINTI OLMASA BİLE DIŞARIDA VAR
Konuya dair ulaştığımız Avukat Yakup Yakut, yaptırım kararı uygulanan firmalarla iş yapmaya devam eden şirketlerin de tespit edilmeleri halinde yaptırıma uğrayabileceği uyarında bulunarak, “Döviz transferleri swift üzerinden olduğu için Türkiye’de bir sıkıntı yaşanmazsa bile ABD’ye giriş çıkışlarda, ABD ile anlaşmalı ülkelerle vize işlemlerinde ya da o ülkelerle para işlerinde sıkıntı olabilir. Ancak bu kesin değil tespite bağlı” dedi.
LİSTEDEN ÇIKMAK DA KOLAY DEĞİL
Yaptırım listesine giren firmaların bu listeden çıkmasının oldukça zorlu ve ABD nezdinde yürütülmesi gereken prosüdür gerektirdiğini söyleyen Yakut, listeye girmenin ise çok zor olmadığını, “Yasaklı firmalarla iş yapıyorsanız yasaklı duruma düşerseniz. ABD belli periyodlarla şirketleri açıklıyor” dedi.
YÜKSEK MEBLAĞLI VE UZUN SÜRELİ TİCARETLER İYİ NİYETLİ GÖRÜLMÜYOR
Yakut, tek seferlik ve küçük meblağlar ticaret yapanların tespite girmeyebileceğini ancak büyük meblağlı ve uzun süreli yapılan ticaretlerin iyi niyetli görülmediğinden listeye girme ihtimalinin yüksek olduğunu kaydetti.
ŞİRKETLERİN TESPİTİNDE İSTİHBARATTAN DA FAYDALANIYORLAR
Yakut, ABD’nin ambargoyu delen firmaları tespitinde istihbarat ve diplomasi imkanları dışında bankalar arasındaki döviz transferlerini merkez bankasının kontrol edebilme imkanından faydalandığını söyledi.
ÜNVAN DEĞİŞİMİ İŞE YARAMIYOR
Peki firmanın adını değiştirme veya yeni firma kurma yaptırımı delme şansı veriyor mu?
Yakut, bir şirketin ünvan değiştirse bile vergi numarası değişmediğinden bunun pek bir anlamı olmadığını kaydederek, “Ünvan değişikliği bir şey sağlamaz. Ancak yasaklı kişiler farklı bir firma kurup onun üzerinden ticaret yaparsa bunun engellenmesi ABD tarafından yeniden tespitine bağlı” diyerek sözlerini bitirdi.
patronlardunyasi.com
